Dominar a arte de redactar un prompt eficaz converteuse nunha competencia clave para quen traballa ou aprende con intelixencia artificial. Na aula, no ámbito profesional ou en contornas creativas, un enunciado ben estruturado permite obter respostas máis precisas, aforrar tempo e reducir malentendidos. O que a primeira vista pode parecer unha tarefa complexa é, en realidade, unha habilidade que se adquire con práctica e cunhas poucas pautas ben definidas. Ademais, a súa relevancia é tal que deu lugar a unha nova profesión: a de prompt engineer ou enxeñeiro/a de prompts.
A continuación describimos os compoñentes fundamentais dun bo prompt e algunhas ferramentas que permiten optimizar o seu uso no contexto educativo.
Compoñentes dun prompt
Tarefa
É o núcleo do prompt e sempre debe formularse cun verbo en imperativo. Pode ser sinxela —«Resume o seguinte texto»— ou máis complexa, combinando varias accións, como: «Le o texto, identifica as ideas principais e redacta unha conclusión coa túa propia opinión». A claridade e a concreción son aquí determinantes.
Contexto
Delimita o alcance da resposta explicando a finalidade e o escenario no que se vai empregar. É educativo, profesional ou informal? Diríxese a alumnado de secundaria ou a especialistas universitarios? Un bo contexto garante que a resposta sexa máis pertinente e adaptada.
Exemplos
A incorporación de modelos de referencia mellora notablemente a calidade do resultado. Poden ser esquemas, fragmentos de texto ou instrucións sobre estilo. Este recurso axuda ao sistema a captar mellor a estrutura, o ton e o tipo de contido esperado.
Persoa
Indicar o punto de vista desde o que debe responder a IA é un recurso moi útil. Por exemplo, solicitar que actúe como docente, como avaliador ou como personaxe histórico. Así conséguese unha resposta máis contextualizada e significativa.
Formato
Define como debe presentarse o resultado: artigo, lista, táboa, correo electrónico, código, publicación en redes, etc. Pódese concretar tamén a extensión, o número de parágrafos ou o uso de recursos gráficos.
Ton
Determina o estilo comunicativo da resposta: académico, próximo, motivador, irónico, divulgativo… Se hai dúbidas, pódese pedir ao propio chatbot que propoña opcións en función do obxectivo.
Exemplo completo
«Actúa como un profesor experto en Ciencias Naturais (persoa). Redacta un texto de 250 palabras sobre a importancia de consultar fontes fiables para un traballo de investigación (tarefa). O texto vai dirixido a un grupo de estudantes de 2º da ESO (contexto). Imitar o estilo humorístico e adaptado ao alumnado deste exemplo: [‘texto de exemplo entrecomillado’] (exemplo). Devólveo en tres parágrafos e utiliza negriña para destacar os conceptos clave (formato). Emprega un ton divulgativo, desenfadado e con toques de humor (ton).»
Autoprompting
O autoprompting (ou self-prompting) refírese á capacidade dalgúns sistemas de IA para xerar instrucións máis detalladas a partir dunha petición inicial pouco concreta. Na práctica, isto significa que, se o usuario formula unha orde vaga, a IA pode solicitar aclaracións ou propoñer enfoques, tons ou formatos que axuden a precisar a tarefa.
No ámbito educativo, esta función resulta especialmente útil, xa que permite a docentes e estudantes perfeccionar os seus prompts sen necesidade de ter un coñecemento técnico profundo. Deste modo, afórrase tempo e conséguense respostas mellor adaptadas a cada situación.
Exemplo: Se se escribe «Explícame a fotosíntese», o sistema pode preguntar se a explicación debe estar orientada a Primaria, a nivel universitario, en formato presentación ou como resumo para redes sociais. Esa capacidade de axustar a resposta antes de xerar o contido é o que se coñece como autoprompting.
Tendas de prompts
As chamadas “tendas de prompts” son plataformas en liña que ofrecen instrucións xa preparadas para distintos usos da intelixencia artificial. Funcionan como catálogos: abonda con introducir termos de busca —como «crear unha rúbrica», «corrixir textos» ou «xerar exercicios de gramática»— para atopar prompts listos para empregar en ferramentas como ChatGPT, Gemini ou Copilot.
Para o profesorado que se inicia ou para quen busca inspiración rápida, estas plataformas son unha vía útil de aforro de tempo e de xeración de ideas. Entre as máis coñecidas está PromptHero, con ampla variedade de opcións tamén no ámbito educativo. Existen outras máis especializadas en creatividade, programación, redacción ou produtividade. Exploralas pode ser un excelente exercicio de aprendizaxe progresiva.
Xestores de prompts
Os xestores de prompts son ferramentas pensadas para organizar, almacenar e reutilizar instrucións. Permiten crear repositorios clasificados por materia, nivel ou tipo de tarefa, e mesmo compartilos con outros docentes ou equipos de traballo.
Para profesorado que emprega a IA de maneira habitual, resultan especialmente prácticos, xa que evitan ter que reescribir instrucións repetidas. Un exemplo é PromptBox, que ofrece gardado, etiquetado e acceso rápido a todos os prompts a través dunha extensión de navegador.
A evolución natural destes sistemas levou á creación de chatbots especializados, cada un deles asociado a un prompt concreto. A vantaxe fronte ao prompt escrito de cero é que estes bots poden estar adestrados con documentos específicos, o que lles permite funcionar de forma inmediata. Poden atoparse tanto dentro de ChatGPT (onde reciben o nome de GPTs) como en agregadores como Poe AI ou FlowGPT. Ademais, existe a posibilidade de crear un bot personalizado adaptado ás necesidades de cada docente ou centro educativo.
Xeradores e optimizadores de prompts
Finalmente, existen tamén plataformas deseñadas para axudar a crear, mellorar e probar prompts antes de usalos. Estes sistemas van máis alá do autoprompting, pois analizan e reformulan a instrución inicial para facela máis clara, completa e adaptada ao modelo que se vaia empregar.
Un exemplo destacado é PromptPerfect, que permite introducir un prompt inicial para optimizalo en función de modelos como ChatGPT, Claude ou Gemini. Para profesorado, esta ferramenta garante instrucións máis claras e adaptables a distintos contextos, evitando ter que deseñar de novo a tarefa cada vez.
Conclusión
Aprender a formular prompts eficaces non é só unha cuestión técnica, senón tamén unha estratexia pedagóxica e profesional. Un bo prompt non só mellora a calidade das respostas da IA, senón que tamén fomenta a capacidade crítica sobre como nos comunicamos coas máquinas e como integramos esta tecnoloxía na práctica educativa. O dominio desta habilidade abre a porta a unha interacción máis consciente, responsable e creativa coa intelixencia artificial.